Những người bị áp đặt bởi cảm xúc của chính mình thường có một điểm chung: họ dễ dàng chỉ làm những gì mà họ cảm thấy thoải mái. Tuy nhiên, cảm xúc của họ có thể được phân thành hai loại khác nhau: cảm thấy tốt và cảm thấy tồi tệ, thay vì chỉ có cảm thấy tốt và thực sự tốt.
Đôi khi, quá trình điều trị một chấn thương có thể không mang lại cảm giác tốt cho bạn, nhưng thực sự đó là điều tốt nhất cho bạn. Và việc trì hoãn một việc gì đó mà bạn sợ hãi, dù sau đó khiến bạn cảm thấy tốt, thực sự không phải là điều tốt. Cùng một lý thuyết cũng áp dụng cho nhiều trường hợp khác, ví dụ như ăn một bữa ăn thực sự lành mạnh, đến phòng tập để tạm thời thoát khỏi công việc, hoặc gọi điện cho người thân…
Nếu để cho cảm xúc kiểm soát mọi hành động của bạn, bạn sẽ gặp khó khăn trong việc tiến bộ trong cuộc sống. Và đừng tiếp tục tự hỏi tại sao bạn luôn rơi vào các mô hình, thói quen đã tồn tại từ nhiều năm trước và có những mối quan hệ không lành mạnh.
Lí do chính là bạn chưa học cách tổ chức và xử lý cảm xúc của mình trong các mối quan hệ, để biết bạn nên làm gì và nên suy nghĩ như thế nào về mọi thứ?
Làm sao để làm chủ bản thân, làm chủ cảm xúc của mình
Bằng cách tổ chức cảm xúc của mình, bạn có thể đặt chúng vào các ngữ cảnh cụ thể. Bạn có thể tìm hiểu từ đâu cảm xúc đó đến, liệu chúng có phục vụ lợi ích của bạn hay không, và khi chúng xuất hiện, điều đó có ý nghĩa gì? Dù bạn có thể đã nhận thức tốt về những cảm xúc mình trải qua, nhưng chỉ có điều đó không đủ để bạn điều hướng cuộc sống của mình. Thay vào đó, bạn cần nhận ra, đặt chúng vào đúng vị trí và sử dụng cảm xúc một cách thường xuyên nhất có thể, biến chúng thành lợi thế của bạn.
1. Tạo ra danh sách cảm xúc có thể gọi tên
Hãy bắt đầu ngày mới bằng việc tạo ra một danh sách các cảm xúc và suy nghĩ khác nhau mà bạn đang trải qua. Viết xuống những ghi chú này để mô tả chính xác những gì bạn đang cảm nhận và suy nghĩ, dù nó dài hay ngắn, mâu thuẫn hay không. Đơn giản chỉ cần ghi lại những gì đang diễn ra trong tâm trí và cảm xúc của bạn.
Ví dụ, danh sách có thể bao gồm: “Hôm nay tôi cảm thấy mệt mỏi, không muốn đi làm” hoặc “Tôi hào hứng vì sắp hoàn thành dự án lớn và mong chờ chuyến đi cuối tuần. Tôi muốn hoàn thành công việc trước khi đi”. Việc đặt tên cho các cảm xúc là cách để bạn hiểu rõ hơn những gì bạn thực sự muốn, trở nên quen thuộc với cảm xúc của mình và dễ dàng kiểm soát chúng.
Hãy tạo ra một danh sách riêng về những điều làm bạn lo lắng trong một cuốn sổ nhỏ, trên máy tính cá nhân hoặc bất kỳ nơi riêng tư nào. Ghi lại tất cả những điều trong ngày khiến bạn lo lắng hoặc phiền lòng. Đặc biệt hãy chú ý ghi chú những suy nghĩ liên tục xuất hiện trong đầu bạn. Đặt thời gian cố định để xem lại danh sách này. Khi bạn ngồi lại và đọc lại nó, bạn sẽ nhận ra rằng hầu hết những điều khiến bạn lo lắng là vô ích. Tuy nhiên, có vài điểm sẽ yêu cầu sự chú ý đặc biệt của bạn.
Với những điểm như vậy, hãy cố gắng dừng việc lo lắng và tự trách bản thân. Thay vào đó, hãy lập kế hoạch hành động để giải quyết những vấn đề mang lại sự phiền nhiễu lớn cho bạn. Cuối cùng, khi các vấn đề đã được giải quyết, bạn sẽ cảm thấy tự tin vì đã xử lý chúng và nhận ra rằng một số lo lắng thực sự không quan trọng hoặc không có ý nghĩa với bạn.
Viết ra những cảm xúc tích cực và tiêu cực, xác định nguồn gốc của chúng và suy nghĩ về cách bạn có thể đối phó. Bằng cách làm như vậy, bạn đang tự mình học được sự khôn ngoan để nhận biết sự khác biệt giữa những điều bạn có thể kiểm soát và những điều bạn không thể. Tuy nhiên, những hành động này chỉ thực sự hiệu quả khi bạn hiểu rõ mục tiêu lâu dài của bản thân trong cuộc sống là gì.
2. Sắp xếp thời gian trong một ngày để có thể dành thời gian cho các nhu cầu khác nhau của bản thân
Thay vì chỉ tập trung vào việc hoàn thành một dự án dang dở, hãy cân nhắc đến trạng thái tâm lý và cảm xúc của bạn. Nếu bạn cảm thấy căng thẳng và kiệt sức, hãy cam kết tận dụng tối đa năng lượng và tập trung vào công việc trong vài giờ, sau đó dành thời gian cho bản thân để thư giãn.
Thường có nhiều người sống với quan niệm không thực tế là “tất cả hoặc không có gì cả”. Khi họ cảm thấy mệt mỏi, họ yêu cầu được nghỉ ngơi hoàn toàn và không muốn hoặc không thể làm bất cứ điều gì khác, thậm chí trốn tránh. Ngược lại, khi họ cảm thấy phấn khích, họ có thể làm việc liên tục trong 12 tiếng mà không nghỉ ngơi.
Tuy nhiên, cả hai cách tiếp cận này đều không mang lại giải pháp bền vững cho vấn đề của bạn. Thay vào đó, hãy cân bằng cuộc sống của bạn mỗi ngày.
3. Xác định mục tiêu dài hạn
Đây là một phần quan trọng và cốt yếu trong việc điều chỉnh cảm xúc của bạn. Nếu bạn không biết mục tiêu lâu dài của mình, bạn sẽ không biết đâu là những thứ xứng đáng mà bạn nên đối mặt hoặc cố gắng. Bạn cũng sẽ không thể phân biệt được những cảm giác khó chịu không có ích và những cảm giác khó chịu chỉ là do bạn cảm thấy không thoải mái mà thôi.
Khi bạn tự đặt câu hỏi về việc bạn đang thành công trong cuộc sống hay không, bạn thường có xu hướng so sánh mình với những tiêu chuẩn của người khác để đánh giá bản thân. Bằng cách so sánh với người khác, bạn suy luận về việc bạn làm tốt hay không, và điều đó khiến thành công của bạn phụ thuộc vào đánh giá từ người khác. Thực tế, điều này có mang lại sự hài lòng cho bạn hay không?
Do đó, trước hết, bạn cần hiểu rõ những gì bạn muốn trong cuộc sống. Có thể có nhiều mục tiêu, và bạn có thể thiết lập mục tiêu cho các khía cạnh như mạng xã hội, tài chính, cá nhân, v.v.
Nếu bạn luôn hành động theo những mong muốn ngay lập tức của bản thân, bạn sẽ cảm thấy hạnh phúc cho đến khi bạn nhận ra rằng bạn vẫn chưa hoàn thành chúng. Nếu bạn hành động theo những mục tiêu dài hạn, bạn có thể cảm thấy ít tự mãn hơn, nhưng đó sẽ là những hành động có giá trị đáng kể.
Cuộc sống là một trò chơi trong đó bạn phải xác định những gì xứng đáng đểđối mặt và cố gắng. Bằng cách có mục tiêu dài hạn, bạn có thể tạo ra một kế hoạch và hướng dẫn cho bản thân để tiến xa hơn trong cuộc sống.
4. Kiểm soát stress
Stress có thể ảnh hưởng tiêu cực đến cảm xúc của bạn. Để kiểm soát stress, bạn có thể áp dụng một số biện pháp như:
- Thực hiện các phương pháp thư giãn, như yoga, thiền định hoặc tập thể dục.
- Xác định và giải quyết nguyên nhân gây stress trong cuộc sống của bạn. Có thể là việc làm, mối quan hệ, hoặc áp lực xã hội.
- Học cách đặt giới hạn và nói “không” khi cảm thấy quá tải.
- Tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè hoặc chuyên gia tâm lý nếu cần.
5. Thực hiện việc tự chăm sóc
Để cải thiện cảm xúc, hãy dành thời gian cho việc tự chăm sóc bản thân. Điều này có thể bao gồm:
- Đảm bảo bạn có đủ giấc ngủ và nghỉ ngơi. Giấc ngủ đủ và đúng giờ có thể giúp cân bằng cảm xúc và năng lượng.
- Ăn uống lành mạnh và cân đối. Chế độ ăn uống có tác động lớn đến tâm trạng và cảm xúc của bạn.
- Thực hiện các hoạt động giúp bạn thư giãn và tận hưởng, như đọc sách, nghe nhạc, xem phim, hoặc làm những điều bạn yêu thích.
- Hãy tạo ra thời gian cho việc kết nối xã hội và gặp gỡ bạn bè, gia đình hoặc tham gia vào các hoạt động xã hội khác.
Tổ chức thời gian, xác định mục tiêu dài hạn, kiểm soát stress và tự chăm sóc bản thân đều là những yếu tố quan trọng để làm chủ bản thân, cải thiện cảm xúc và tạo ra một cuộc sống cân bằng. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng mỗi người có một cách tiếp cận riêng và điều quan trọng là tìm ra những gì hoạt động tốt nhất cho bạn. Nếu cảm xúc tiêu cực và không cân bằng kéo dài, hãy xem xét tìm sự hỗ trợ từ chuyên gia tâm lý.
